Ağ İzleme ve Monitoring Araçları

Network monitoring, performance analizi ve troubleshooting için kullanılan araçlar ve teknikler. Sistem yöneticileri için kapsamlı rehber.

8 min read
1.573 words

Ağ İzleme ve Monitoring Araçları#

Ağ altyapısının sürekli izlenmesi, sistem yöneticileri için kritik öneme sahiptir. Bu rehberde ağ izleme araçları, monitoring teknikleri ve performance analizi konularını ele alacağız.

Network Monitoring Nedir?#

Network monitoring, ağ altyapısının performansını, kullanılabilirliğini ve güvenliğini sürekli olarak izleme sürecidir. Bu süreç şunları içerir:

  • Bandwidth kullanımı izleme
  • Cihaz durumu kontrolü
  • Performans metrikleri toplama
  • Alarm ve bildirim yönetimi
  • Trend analizi ve raporlama

Temel Monitoring Protokolleri#

SNMP (Simple Network Management Protocol)#

SNMP, ağ cihazlarından bilgi toplamak için kullanılan standart protokoldür.

# SNMP araçlarını yükle
sudo apt-get install snmp snmp-mibs-downloader

# SNMP walk komutu
snmpwalk -v2c -c public 192.168.1.1 1.3.6.1.2.1.1

# Sistem bilgilerini al
snmpget -v2c -c public 192.168.1.1 1.3.6.1.2.1.1.1.0

# Interface bilgilerini al
snmpwalk -v2c -c public 192.168.1.1 1.3.6.1.2.1.2.2.1.2

ICMP (Internet Control Message Protocol)#

# Ping ile erişilebilirlik testi
ping -c 4 192.168.1.1

# Traceroute ile yol izleme
traceroute google.com

# MTU discovery
ping -M do -s 1472 192.168.1.1

Nagios ile Network Monitoring#

Nagios Core Kurulumu#

# Gerekli paketleri yükle
sudo apt-get update
sudo apt-get install -y build-essential apache2 php openssl perl make php-gd libgd-dev libapache2-mod-php libperl-dev libssl-dev daemon wget apache2-utils unzip

# Nagios kullanıcısı oluştur
sudo useradd nagios
sudo groupadd nagcmd
sudo usermod -a -G nagcmd nagios
sudo usermod -a -G nagcmd www-data

# Nagios Core'u indir ve derle
cd /tmp
wget https://github.com/NagiosEnterprises/nagioscore/archive/nagios-4.4.6.tar.gz
tar xzf nagios-4.4.6.tar.gz
cd nagioscore-nagios-4.4.6/

./configure --with-command-group=nagcmd
make all
sudo make install
sudo make install-commandmode
sudo make install-init
sudo make install-config
sudo make install-webconf

# Apache'yi yeniden başlat
sudo systemctl restart apache2
sudo systemctl enable apache2

Nagios Plugins Kurulumu#

# Nagios plugins'i indir ve derle
cd /tmp
wget https://github.com/nagios-plugins/nagios-plugins/archive/release-2.3.3.tar.gz
tar xzf release-2.3.3.tar.gz
cd nagios-plugins-release-2.3.3/

./tools/setup
./configure
make
sudo make install

Nagios Yapılandırması#

Ana Yapılandırma Dosyası#

# /usr/local/nagios/etc/nagios.cfg
cfg_file=/usr/local/nagios/etc/objects/commands.cfg
cfg_file=/usr/local/nagios/etc/objects/contacts.cfg
cfg_file=/usr/local/nagios/etc/objects/timeperiods.cfg
cfg_file=/usr/local/nagios/etc/objects/templates.cfg
cfg_file=/usr/local/nagios/etc/objects/localhost.cfg
cfg_dir=/usr/local/nagios/etc/servers

Host Tanımı#

# /usr/local/nagios/etc/servers/router.cfg
define host {
    use                     linux-server
    host_name               router-01
    alias                   Main Router
    address                 192.168.1.1
    max_check_attempts      5
    check_period            24x7
    notification_interval   30
    notification_period     24x7
}

define service {
    use                     generic-service
    host_name               router-01
    service_description     PING
    check_command           check_ping!100.0,20%!500.0,60%
}

define service {
    use                     generic-service
    host_name               router-01
    service_description     SSH
    check_command           check_ssh
}

SNMP Monitoring#

# /usr/local/nagios/etc/objects/commands.cfg
define command {
    command_name    check_snmp_int
    command_line    $USER1$/check_snmp -H $HOSTADDRESS$ -C $ARG1$ -o $ARG2$ -w $ARG3$ -c $ARG4$
}

# Service tanımı
define service {
    use                     generic-service
    host_name               router-01
    service_description     Interface eth0
    check_command           check_snmp_int!public!1.3.6.1.2.1.2.2.1.8.1!1!2
}

Zabbix ile Advanced Monitoring#

Zabbix Server Kurulumu#

# Zabbix repository ekle
wget https://repo.zabbix.com/zabbix/6.0/ubuntu/pool/main/z/zabbix-release/zabbix-release_6.0-4+ubuntu20.04_all.deb
sudo dpkg -i zabbix-release_6.0-4+ubuntu20.04_all.deb
sudo apt update

# Zabbix server ve frontend yükle
sudo apt install zabbix-server-mysql zabbix-frontend-php zabbix-apache-conf zabbix-sql-scripts zabbix-agent

# MySQL veritabanı oluştur
sudo mysql -uroot -p
mysql> create database zabbix character set utf8mb4 collate utf8mb4_bin;
mysql> create user zabbix@localhost identified by 'password';
mysql> grant all privileges on zabbix.* to zabbix@localhost;
mysql> quit;

# Veritabanı şemasını import et
zcat /usr/share/doc/zabbix-sql-scripts/mysql/server.sql.gz | mysql -uzabbix -p zabbix

Zabbix Yapılandırması#

# /etc/zabbix/zabbix_server.conf
DBHost=localhost
DBName=zabbix
DBUser=zabbix
DBPassword=password

# Servisleri başlat
sudo systemctl restart zabbix-server zabbix-agent apache2
sudo systemctl enable zabbix-server zabbix-agent apache2

Zabbix Agent Kurulumu#

# Agent kurulumu
sudo apt install zabbix-agent

# /etc/zabbix/zabbix_agentd.conf
Server=192.168.1.100
ServerActive=192.168.1.100
Hostname=web-server-01

# Agent'ı başlat
sudo systemctl restart zabbix-agent
sudo systemctl enable zabbix-agent

Custom Monitoring Scripts#

#!/bin/bash
# /usr/local/bin/check_disk_usage.sh

DISK_USAGE=$(df -h / | awk 'NR==2 {print $5}' | sed 's/%//')

if [ $DISK_USAGE -gt 90 ]; then
    echo "CRITICAL - Disk usage is ${DISK_USAGE}%"
    exit 2
elif [ $DISK_USAGE -gt 80 ]; then
    echo "WARNING - Disk usage is ${DISK_USAGE}%"
    exit 1
else
    echo "OK - Disk usage is ${DISK_USAGE}%"
    exit 0
fi

PRTG Network Monitor#

PRTG Kurulumu (Windows)#

# PRTG Network Monitor kurulumu
# 1. PRTG installer'ı indir
# 2. Setup.exe'yi çalıştır
# 3. Web interface'e erişim: http://localhost:8080

# SNMP sensör ekleme
New-PrtgDevice -Name "Router-01" -Host "192.168.1.1"
New-PrtgSensor -Device "Router-01" -Type "SNMP Traffic" -Interface "FastEthernet0/1"

LibreNMS ile Open Source Monitoring#

LibreNMS Kurulumu#

# Gerekli paketleri yükle
sudo apt install software-properties-common
sudo add-apt-repository universe
sudo apt update
sudo apt install acl curl fping git graphviz imagemagick mariadb-client mariadb-server mtr-tiny nginx-full nmap php7.4-cli php7.4-curl php7.4-fpm php7.4-gd php7.4-json php7.4-mbstring php7.4-mysql php7.4-snmp php7.4-xml php7.4-zip rrdtool snmp snmpd whois python3-pymysql python3-dotenv python3-redis python3-setuptools python3-systemd

# LibreNMS kullanıcısı oluştur
sudo useradd librenms -d /opt/librenms -M -r -s "$(which bash)"

# LibreNMS'i indir
cd /opt
sudo git clone https://github.com/librenms/librenms.git
sudo chown -R librenms:librenms /opt/librenms
sudo chmod 771 /opt/librenms
sudo setfacl -d -m g::rwx /opt/librenms/rrd /opt/librenms/logs /opt/librenms/bootstrap/cache/ /opt/librenms/storage/
sudo setfacl -R -m g::rwx /opt/librenms/rrd /opt/librenms/logs /opt/librenms/bootstrap/cache/ /opt/librenms/storage/

LibreNMS Yapılandırması#

# Veritabanı oluştur
sudo mysql -u root -p
CREATE DATABASE librenms CHARACTER SET utf8mb4 COLLATE utf8mb4_unicode_ci;
CREATE USER 'librenms'@'localhost' IDENTIFIED BY 'password';
GRANT ALL PRIVILEGES ON librenms.* TO 'librenms'@'localhost';
FLUSH PRIVILEGES;
exit

# PHP bağımlılıklarını yükle
su - librenms
./scripts/composer_wrapper.php install --no-dev
exit

Cacti ile RRD-based Monitoring#

Cacti Kurulumu#

# Cacti ve gerekli paketleri yükle
sudo apt-get install cacti cacti-spine

# Veritabanı yapılandırması
sudo mysql -u root -p
CREATE DATABASE cacti;
GRANT ALL ON cacti.* TO cactiuser@localhost IDENTIFIED BY 'password';
FLUSH PRIVILEGES;
exit

# Cacti veritabanını import et
mysql -u cactiuser -p cacti < /usr/share/doc/cacti/cacti.sql

Network Performance Analysis#

Bandwidth Monitoring#

# iftop ile gerçek zamanlı bandwidth izleme
sudo apt-get install iftop
sudo iftop -i eth0

# vnstat ile uzun dönem istatistikleri
sudo apt-get install vnstat
vnstat -i eth0
vnstat -i eth0 -d  # Günlük istatistikler
vnstat -i eth0 -m  # Aylık istatistikler

Network Latency Analysis#

# mtr ile sürekli traceroute
sudo apt-get install mtr
mtr google.com

# hping3 ile advanced ping
sudo apt-get install hping3
hping3 -c 10 -S -p 80 google.com

Packet Capture ve Analysis#

# tcpdump ile paket yakalama
sudo tcpdump -i eth0 -w capture.pcap
sudo tcpdump -i eth0 host 192.168.1.1
sudo tcpdump -i eth0 port 80

# Wireshark ile analiz
sudo apt-get install wireshark
wireshark capture.pcap

SNMP Monitoring Scripts#

Interface Monitoring#

#!/usr/bin/env python3
# snmp_interface_monitor.py

from pysnmp.hlapi import *
import sys

def get_interface_stats(host, community, interface_index):
    for (errorIndication, errorStatus, errorIndex, varBinds) in nextCmd(
        SnmpEngine(),
        CommunityData(community),
        UdpTransportTarget((host, 161)),
        ContextData(),
        ObjectType(ObjectIdentity('1.3.6.1.2.1.2.2.1.10.' + str(interface_index))),  # ifInOctets
        ObjectType(ObjectIdentity('1.3.6.1.2.1.2.2.1.16.' + str(interface_index))),  # ifOutOctets
        lexicographicMode=False):
        
        if errorIndication:
            print(errorIndication)
            break
        elif errorStatus:
            print('%s at %s' % (errorStatus.prettyPrint(),
                                errorIndex and varBinds[int(errorIndex) - 1][0] or '?'))
            break
        else:
            for varBind in varBinds:
                print(' = '.join([x.prettyPrint() for x in varBind]))

if __name__ == "__main__":
    if len(sys.argv) != 4:
        print("Usage: python3 snmp_interface_monitor.py <host> <community> <interface_index>")
        sys.exit(1)
    
    host = sys.argv[1]
    community = sys.argv[2]
    interface_index = sys.argv[3]
    
    get_interface_stats(host, community, interface_index)

CPU ve Memory Monitoring#

#!/bin/bash
# snmp_system_monitor.sh

HOST=$1
COMMUNITY=$2

if [ $# -ne 2 ]; then
    echo "Usage: $0 <host> <community>"
    exit 1
fi

# CPU Load
CPU_LOAD=$(snmpget -v2c -c $COMMUNITY $HOST 1.3.6.1.4.1.2021.10.1.3.1 | awk '{print $4}')
echo "CPU Load: $CPU_LOAD"

# Memory Usage
TOTAL_MEM=$(snmpget -v2c -c $COMMUNITY $HOST 1.3.6.1.4.1.2021.4.5.0 | awk '{print $4}')
FREE_MEM=$(snmpget -v2c -c $COMMUNITY $HOST 1.3.6.1.4.1.2021.4.6.0 | awk '{print $4}')
USED_MEM=$((TOTAL_MEM - FREE_MEM))
MEM_PERCENT=$((USED_MEM * 100 / TOTAL_MEM))

echo "Memory Usage: $MEM_PERCENT% ($USED_MEM KB / $TOTAL_MEM KB)"

# Disk Usage
DISK_USAGE=$(snmpwalk -v2c -c $COMMUNITY $HOST 1.3.6.1.4.1.2021.9.1.9)
echo "Disk Usage:"
echo "$DISK_USAGE"

Alerting ve Notification#

Email Notifications#

#!/bin/bash
# send_alert.sh

SUBJECT="$1"
MESSAGE="$2"
EMAIL="[email protected]"

echo "$MESSAGE" | mail -s "$SUBJECT" "$EMAIL"

Slack Notifications#

#!/usr/bin/env python3
# slack_notify.py

import requests
import json
import sys

def send_slack_message(webhook_url, message):
    payload = {
        'text': message,
        'username': 'Monitoring Bot',
        'icon_emoji': ':warning:'
    }
    
    response = requests.post(webhook_url, data=json.dumps(payload))
    return response.status_code == 200

if __name__ == "__main__":
    if len(sys.argv) != 3:
        print("Usage: python3 slack_notify.py <webhook_url> <message>")
        sys.exit(1)
    
    webhook_url = sys.argv[1]
    message = sys.argv[2]
    
    if send_slack_message(webhook_url, message):
        print("Message sent successfully")
    else:
        print("Failed to send message")

Network Topology Discovery#

LLDP ile Topology Discovery#

# LLDP daemon kurulumu
sudo apt-get install lldpd

# LLDP bilgilerini görüntüle
sudo lldpcli show neighbors

# LLDP detaylı bilgi
sudo lldpcli show neighbors detail

CDP ile Cisco Discovery#

# CDP bilgilerini SNMP ile al
snmpwalk -v2c -c public 192.168.1.1 1.3.6.1.4.1.9.9.23.1.2.1.1.6

Performance Tuning#

SNMP Optimization#

# /etc/snmp/snmpd.conf
# Gereksiz MIB'leri devre dışı bırak
view systemonly included .1.3.6.1.2.1.1
view systemonly included .1.3.6.1.2.1.25.1

# Cache ayarları
cacheTimeout 300

Database Optimization#

-- MySQL optimization for monitoring databases
SET GLOBAL innodb_buffer_pool_size = 1073741824;  -- 1GB
SET GLOBAL query_cache_size = 268435456;          -- 256MB
SET GLOBAL max_connections = 200;

-- Index optimization
CREATE INDEX idx_timestamp ON monitoring_data(timestamp);
CREATE INDEX idx_host_service ON monitoring_data(host_id, service_id);

Troubleshooting#

SNMP Troubleshooting#

# SNMP bağlantısını test et
snmpwalk -v2c -c public -t 10 192.168.1.1 1.3.6.1.2.1.1.1

# SNMP debug
snmpwalk -v2c -c public -d 192.168.1.1 1.3.6.1.2.1.1.1

# SNMP agent durumunu kontrol et
sudo systemctl status snmpd
sudo netstat -ulnp | grep :161

Network Connectivity Issues#

# Temel bağlantı testi
ping -c 4 192.168.1.1
telnet 192.168.1.1 161

# Firewall kontrolü
sudo iptables -L -n
sudo ufw status

# DNS resolution testi
nslookup monitoring-server.company.com
dig monitoring-server.company.com

Sonuç#

Network monitoring, IT altyapısının sağlıklı çalışması için kritik öneme sahiptir. Bu rehberde ele aldığımız konular:

  • Temel monitoring protokolleri (SNMP, ICMP)
  • Nagios, Zabbix, LibreNMS gibi monitoring araçları
  • Performance analysis ve troubleshooting
  • Custom monitoring scripts
  • Alerting ve notification sistemleri

Etkili network monitoring için:

  • Uygun araçları seçin ve yapılandırın
  • Proactive monitoring stratejileri geliştirin
  • Alerting sistemlerini optimize edin
  • Düzenli olarak monitoring verilerini analiz edin

Bir sonraki yazımızda sistem güvenliği ve hardening konularını ele alacağız.